Κώστας Παπαδόπουλος
Πολιτικός Μηχανικός
Υπεύθυνος έργου αποκατάστασης
Το μνημείο των Βασσών εντυπωσιάζει τους επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου, αλλά και τους ειδικούς επιστήμονες, με το ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό αυθεντικού δομικού υλικού που διαθέτει κατά χώραν από την αρχαιότητα ή αναστηλωμένο στις αρχές του 20ου αιώνα. Εντυπωσιακές είναι, όμως, και οι γεωμετρικές παραμορφώσεις καθώς και οι εκτεταμένες φθορές που παρουσιάζει ο ναός, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι οι έντονες διαφορικές καθιζήσεις της θεμελίωσης, οι απολαξεύσεις ρηγματώσεις και θραύσεις στους λίθους της κρηπίδας και οι μεγάλες αποκλίσεις των κιόνων από την κατακόρυφο. Όλα αυτά τα προβλήματα που, σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, οφείλονται πρωτίστως στον βανδαλισμό του κτηρίου για προσπορισμό των μετάλλων των συνδέσεων των λίθων (άγνωστο σε πια χρονική περίοδο), καθώς και στην αστοχία της θεμελίωσής του, έχουν μειώσει σημαντικά τη συνοχή και τη στερεότητα του μνημείου, και εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για νέες βλάβες σε περίπτωση μελλοντικού ισχυρού σεισμού. Ως εκ τούτου, από δεκαετίες υπήρχε ανησυχία για τη κατάσταση διατήρησης του μνημείου στους κόλπους των αρμόδιων υπουργείων και της επιστημονικής κοινότητας.
Το ενδιαφέρον της Πολιτείας οδήγησε, αρχικά, σε μία περιορισμένη στερεωτική επέμβαση από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης το 1965 και το 1966, και, στη συνέχεια, στη δεκαετία του 1980, στη δρομολόγηση συστηματικών προσπαθειών για τη συντήρηση και την προστασία του μνημείου, υπό τη διοικητική και επιστημονική εποπτεία της Επιτροπής Συντήρησης του ναού του Επικουρίου Απόλλωνα (Ε.Σ.Ν.Ε.Α.). Οι προσπάθειες αυτές εξακολουθούν να είναι σε εξέλιξη, και τα μέχρι τώρα αποτελέσματά τους μπορούν να χωριστούν αδρά σε τρεις περιόδους, περίπου, ταυτόχρονες με τις προηγούμενες τρεις δεκαετίες. Στην πρώτη περίοδο υλοποιήθηκαν, κυρίως, έργα παθητικής συντήρησης, με σημαντικότερο το περίκλειστο στέγαστρο που κατασκευάστηκε το 1987 για να προστατεύσει το μνημείο από τις περιβαλλοντικές επιδράσεις. Κατά τη δεκαετία που ακολούθησε, πραγματοποιήθηκαν οι απαραίτητες προπαρα-σκευάστηκες για την επέμβαση στο μνημείο δράσεις και κάποια προκαταρτικά έργα, όπως είναι η εκπόνηση των βασικών μελετών αποκατάστασης, η πραγματοποίηση της 1ης Διεθνούς Συνάντησης για τη συντήρηση του ναού, που πραγματοποιήθηκε το 1995, και η κατασκευή εντός του στεγάστρου μεγάλης γερανογέφυρας που περιβάλει το μνημείο από το 2000.
Το 2001 άρχισε το έργο αποκατάστασης, τα πρώτα στάδια του οποίου επικεντρώθηκαν στο βόρειο τμήμα του μνημείου. Οι κύριοι στόχοι του έργου είναι η άρση των γεωμετρικών παραμορφώσεων του φέροντος οργανισμού του κτηρίου, και η ενίσχυση των μηχανισμών άμυνάς του έναντι των φυσικών δράσεων.
